N-VA over Beleidsnota Spoorwegen: “Meer van hetzelfde, grondige hervormingen in diepvries”

De beleidsnota van minister Gilkinet over de toekomst van het spoor lijkt de spoorhemel op aarde te beloven: men wil op korte termijn alles verbeteren op alle vlakken en dat overal tegelijk. De vorige CEO van Infrabel trok al aan de alarmbel over massale geldverspilling binnen het spoorwezen, met name voor de bediening van kleine Waalse stations die amper reizigers tellen. Toch wil minister Gilkinet geen keuzes maken en het aanbod overal opdrijven, gepaard met een mogelijke prijsverhoging.

“Het spoorbeleid gaat op geen enkele manier uit van de vervoersbehoeften: men wil het aanbod vergroten ter wille van het aanbod. Het valt op dat de beleidsverklaring vertrekt vanuit de noodzaak aan publieke tewerkstelling. Dit is zorgwekkend: we keren terug naar het spoorbeleid van de jaren ’80, toen het spoorwezen misbruikten als tewerkstellingsmachines, ten koste van de werking van het bedrijf zelf”, zegt Roggeman.

Noodzakelijke fundamentele hervormingen van het spoorwezen komen er volgens Roggeman niet: “De hervorming van het spooraanbod naar een op Zwitserland geïnspireerd gecadanceerd model met spoorpunten, zoals spoorexperten en een breed middenveld al jaren vragen, wordt vooruit geschoven naar een beleidshorizon 2040. Blijkbaar wil men hier eerst 20 jaar op studeren. Men voorziet een eventuele uitrol niet minder dan vier legislaturen in de toekomst. Dat is lang genoeg om er vijf opeenvolgende doctoraten over te schrijven”.

“Ronduit zorgwekkend is dat minister Gilkinet ook de noodzakelijke voorbereidingen tot invoering van concurrentie in het spoorvervoer in de diepvries stopt”, stelt Tomas Roggeman. Volgens Europese richtlijnen moet het binnenlands personenvervoer over het spoor vrijgemaakt worden, na de succesvolle liberaliseringen van het internationaal vervoer en het goederenvervoer. “Dat minister Gilkinet gebruikt maakt van de optie om de deadline 2023 met tien jaar uit te stellen is enigszins begrijpelijk, maar zijn weigering om tegelijk deze hervorming voor te bereiden is volslagen onverantwoord”, zegt Roggeman.

De vrijmaking van de markt wordt de grootste en meest ingrijpende spoorhervorming sinds de oprichting van de NMBS in 1926. Zoiets organiseer je niet in een enkele legislatuur. Toch zet de minister hiervoor geen voorbereidende stappen. Integendeel, de zeer schaarse ambities uit het regeerakkoord op dit punt werden zelfs nog afgezwakt: in de regeerverklaring klonk het nog dat er pilootprojecten met tendering zullen komen. In de beleidsverklaring wordt dit nu verzwakt tot een optionele mogelijkheid. Buiten een studie over liberaliseringen in het buitenland, bevat de beleidsverklaring geen enkel engagement ten aanzien van de voorbereiding van de liberalisering.

“Minister Gilkinnet wil op korte termijn een cadeautjespolitiek voeren, ten koste van hervormingen die op langere termijn de toekomst van het spoor veiligstellen. Door te weigeren om voor 2025 te starten met de voorbereidingen van de concurrentie, tekent de minister voor chaos in de toekomst”, besluit Roggeman.